Belgeler
Dâhiliye Nezâret-i Celîlesi'ne
Mamûretülazîz Vilayet-i Celîlesi'ne
24 Safer [1]313 / 3 Ağustos [1]311 / [16 Ağustos 1895]
Mamûretülaziz vilayeti dâhilinde göçebe hâlinde yaşayan yirmi bin nüfûsa karîb Dricânlı ve Nermikânlı aşâyirinin her sene mevsim-i sayfda Mamûretülazîz ve Sivas vilayetleri arasında Yamadağı ve Eğrisu ve Ağaçhan nâm mahallerle sâ’ir istedikleri yerlerde çadırlarını rekz ile kurâ-yı mütecâvire ahâlisinin mezrû‘ât ve hâsılatını itlâf ve envâ‘ı şekâvet ve ta‘âddiyâta ictisâr eylemekte olduklarından bahisle bunların teblîgât ve mukarrerât-ı vâkı‘a veçhile çadırları ellerinden alınarak mevsim-i şitâda barındıkları Malatya civârında Tohma nehri kenârıyla Yazıhan nâm mahalde icrâ-yı tavattunları ve orada bir nâhiyenin teşkîli ile aşâyir-i merkûmenin zirâ‘ata alıştırılarak ıslâh-ı hâlleri hakkında ba‘zı ifâde ve istid‘âyı hâvi Bâb-ı Serâskerî misâfirhâne me’mûrlarından ve ahalî-yi mahalliyeden mülâzım-ı sâni Mehmed Şâkir imzâsıyla makâm-ı sadâret-penâhîye bi't-takdîm havâle ve takdîm buyrulan arzuhâl merbûtuyla berâber leffen savb-ı âlî-i dâverîlerine irsâl kılınmakla münderecâtına nazaran mutâla‘a-i aliyye-i asıfânelerinin beyân ve iş‘ârına himem-i aliyye-i vilâyet-penâhîleri derkâr buyrulmak bâbında
Konu: Mamûretülaziz [Elazığ] vilayeti dahilinde Mamûretülaziz ve Sivas arasındaki bölgede Yamadağı, Eğrisu ve Ağaçhan mahallerinde yaz mevsiminde istedikleri yere çadır kurup eşkiyalık yapan ve ahaliye zarar veren Nermikan ve Drican aşiretlerinin Malatya civarında Tohma nehri kenarıyla Yazıhan’da yerleştirilerek Yazıhan’ın nahiye yapılması.
BELGE-2
(Miladi 1845 Tarihli Nüfus Defteri'nden İriağaç Köyü Nüfusu)
Karye-i İriağaç tâbi-i Akçadağ
Hane 1
1-Muhtar Mustafa 60y
2-Oğlu Ömer 25y.
3-Oğlu Arap 10y.
4-Oğlu Hüseyin 1y.
Hane 2
5-Karındaşı oğlu orta boylu, kara sakallı, Hasan 43y.
6-Karındaşı, Hüseyin 25y., Asâkir-i şâhâne'de sene 53 na-ma‘lûm
Hane 3
7-Karındaşı orta boylu, kara sakallı, İbrahim 43y., Çiftçi
8-Oğlu Mehmed 1y.
Hane 4
9-Hasan oğlu ak sakallı, İbrahim 68y., Çiftçi
10-Oğlu İbrahim 5y.
Hane 5
11-Kemahlı kısarak boylu, kır sakallı, Ali 45y., Çiftçi
Hane 6
12-Kara Hasan oğlu orta, boylu ak sakallı, Mustafa 45y.
13-Oğlu Hasan 10y.
14-Oğlu Hüseyin 8y.
15-Oğlu Yusuf 5y.
Hane 7
16-Emir Ömer oğlu kısarak boylu, sarı sakallı, Halil 40y., Çiftçi
Hane 8
17-Kara Yılan oğlu, Orta boylu kara sakallı, Hasan 45y., Çiftçi
18-Oğlu Hasan 2y.
Hane 9
19-İsmail oğlu orta boylu, kara sakallı, Hasan 38y., Çiftçi
20-Karındaşı Bekir, 55y., kısmet-i arzusuyla Adana'da sene 58
21-Oğlu İsmail 32y.
Hane 10
22-Macat'ın oğlu, orta boylu, kır sakallı, Musa 50y., Çiftçi
23-Oğlu Yusuf 5y.
Hane 11
24-Kendelez'in oğlu, orta boylu, kır sakallı, Ahmed 45y. Çiftçi
25-Oğlu Hasan 25y.
Hane 12
27-Tudlu ak sakallı, Mehmed 55y., Çiftçi
28-Oğlu Hasan 25y.
29-Oğlu Mehmed 20y., Asâkir-i şâhâne'de sene 53
Hane 13
30-Kara Mamo'nun oğlu, Uzunca boylu, kır sakallı, Ahmed 48y., Çiftçi
31-Oğlu Musa 12y.
Hane 14
32-Deli (Veli) oğlu, Orta boylu, Kara sakallı, İbrahim 35y., Çiftçi (Deliktaş'ta temekkün eylemiş sene 1843)
Hane 15
33-Nergisoğlu (Nerkesi oğlu), orta boylu, kara sakallı, İbrahim 40y. (Deliktaş'ta temekkün etmiş sene 1843)
Hane 16
34-Çiftçi oğlu, orta boylu, kır sakallı, Mustafa, 45y. Çiftçi
Hane 17
35-Deli Mehmed oğlu, orta boylu, kara sakallı Mustafa 38y., Çiftçi
Hane 18
36-Karındaşı orta boylu, kara sakallı, Halil 35y.
37-Oğlu Mehmed 3y.
Hane 19
38-Mustafa oğlu orta boylu, kara bıyıklı, İbrahim 35y.
© kaynak:www.yunusyigit.net
BELGE:3
Malatya'da mutavattın millet-i çakirânemizin nüfus ve vergileri Ermeni milletiyle karışık ve ol-siyakda tesviye olunmakta olduğundan bunların tefrikiyle millet-i bendeganemiz namına olarak sebt-i defter olunmasına dair fî 8 Ramazan sene [12]75 tarihiyle istihsal olunan bir kıta emirnâme-i sâmi-i hazret-i sadâret-penâhînin mantûk-ı münifi üzere icab-ı iktizasına bakılmak lazım gelir iken el-hâletü-hâzihi tefrik olunmamış bu ise usül ve nizamına muhalif ve milletçe bazı mertebe kıyl ü kale mucip olduğundan mahall-i mezkurede bulunan milletimizin nüfus ve vergileri nizamı veçhile tefrîk olunarak millet-i aharın müdahalesinin men‘i hususuna dair Harput valisi paşa hazretleri bendelerine hitaben te’kidü'l-masnun bir kıta emirnâme-i sâmi-i hazret-i sadâret-penâhînin şeref-tastir ve ihsan buyrulması arz ve niyazı babında emr ü fermân hazret-i men-lehü'l-emrindir. fî 5 Cemâziyelevvel sene [1]276 [30 Kasım 1859]
Âsitâne ve tevâbi‘i millet-i Katolikân serpiskoposu Andon